Soğdlular ve Soğd Kültürü
“İslam öncesi dönemde Orta Asya'nın en eski ve en önemli halklarından biri olan İrani dilli Soğdlular, Yeni Tang Tarihi'ndeki ifadeyle, 'Nerede kazanç varsa oraya giden' bir halk olarak nitelendiriliyordu.
İran menşeili bir topluluk olan Soğdlar Orta Asya Türk tarihi açısından önemi tartışılamaz bir konumda bulunmaktadır. Günümüz Orta Asyasındaki üç Türk Cumhuriyetinde toprakları bulunan Sogdiana ülkesi, çağdaşı Hazarlar gibi iki kıtayı birçok yönden birbirine bağlama vazifesini yüzyıllarca ifa etmiştir.
Soğd Orta Asya'da yaşamış İran coğrafyası kökenli bir kavim ve onların yaşadığı bölgenin adıdır. Soğd Tüccarları tarihi İpekyolu'ndaki ticarette önemli rol oynamışlardır.
Bugünkü Tacikistan ve çevresinde yaşayan insanlar, hala Soğd halkının mirasını taşırlar ve Soğd kültürünün izlerini görmek mümkündür. Soğd halkının tarihi, Orta Asya'nın ticaret ve kültürel tarihinde önemli bir rol oynar ve İpek Yolu'nun canlı bir parçası olarak hatırlanır.
İsmin aslı Eski Farsça Suguda, Yeni-Avesta Suğda olup Grek kaynaklarında Sogdioi (Sogdianoi) şeklinde geçer ve ülkelerine Sogdiana denir. Müslümanlar ise Suğd şeklinde söyledikleri kelimeyi hem İran menşeli bu kavim hem ülke adı olarak kullanmışlardır.
Eski Semerkant şehri, yüzyıllar boyunca Soğd'un merkezî şehri olarak kalmıştır. Şehrin 712 yılında Araplar tarafından ele geçirilmesinden sonra şehir Araplar'ın Maverannaünehir'deki ana kalesi haline gelmiştir.
Soğut alfabesi
İşlek türünü 500 yılı civarında almış ve bu tarihten sonra, Türkler tarafından VIII-IX. yüzyıllar arasında çok sınırlı ölçüde kullanılmış ve bu yazının Türk dili mirasında önemli bir rolü olmamıştır.
Eski Uygurlar tarafından Soğd alfabesinden türetilerek oluşturulan on sekiz harfli Eski Uygur alfabesi, yüzyıllar boyunca gerek Türk milleti gerekse Orta Asya'daki bazı komşu kavimler tarafından kullanılmış ve bu alfabe ile pek çok eser kaleme alınmıştır.
Soğdcanın günümüzde Tacikistan'da yer alan tarihi Üsrûşene bölgesinde 8. yüzyılda konuşulmuş bir lehçesi, 21. yüzyıla Yagnobiler tarafından konuşulan Yagnobice olarak evrilmiş ve hayatta kalmıştır.
Arami alfabesi yardımıyla 22 harften oluşturulan ve hakkında ilk kez 987 yılında bilgi verilen Soğd alfabesi (Azarbay 2014: 50), Uygur alfabesinin temelini oluşturarak daha sonra Moğollar tarafından da kullanılmıştır.
Kimdir
Gepetto kimdir
Abbâsî halifeleri kimdir
Tıp alanında çalışan ilk Türk bilim insanı kimdir
İlk iman eden genç sahabi kimdir
Bilinen ilk Türk kimdir
Yabani'nin annesi kimdir
Gördesli Makbule kimdir kısaca bilgi
Zapsu ailesi kimdir
Hakan akkaya kimdir
3 üncü ana jet üs komutanı kimdir
Türkiye'nin en büyük mafya babası kimdir
Aion kimdir
Aybastı İtimat sahibi kimdir
Esat kabaklı kimdir nerelidir
Ahmet Nihat Efendi kimdir
Gaznelilerin ilk hükümdarı kimdir
Hindistan bağımsızlık lideri kimdir
Çelişkiler şairi kimdir
Ahmet Erem kimdir
Gupse Özay kocası kimdir
Dr Levent Payziner kimdir
Dr Ilyas Şahin Kimdir
Erkut Soyak babası kimdir
Avukat Hasan Tok Kimdir
Hz peygamberin esleri arasinda en fazla hadis rivayet eden kimdir
Ulu Cami imamı kimdir
Dünyanın çevresini dolaşan ilk kişi kimdir
En büyük alîm kimdir
Kamil Koç'un genel müdürü kimdir
Gökbilimci ve matematikçi kimdir
Dr Ahmet Bozkurt kimdir
Mitratur sahibi kimdir
Belçika'nın ilk kralı kimdir
Ahmet Metin kimdir
Feylesof kimdir edebiyat
Dede Korkut Hikayeleri Bayındır Han Kimdir
Cnn Türk'ün sahibi kimdir
Asi künefe sahibi kimdir
Hacivat karagöz yazarı kimdir
Dünyadaki ilk devlet kimdir